Het is zover: we hebben een zoon! Aron is vanmorgen om kwart voor 5 geboren. Het was hard werk voor Dorien, want Aron weegt wel 9 pond. Gelukkig gaat alles goed. Wat een geweldig geschenk van God onze Vader!
Klik hier voor het geboortekaartje.
Heerlijk, die gezichten…
In onze gebedsbrief van deze maand vroegen we speciaal gebed voor de gezinnen van onze Tanzaniaanse Bijbelvertalers. Ik zal kort drie voorvallen uit de afgelopen twee weken vertellen, dan weet u waarom we hier nu speciaal aandacht voor vragen.
Gestorven
Ik had één van de Simbiti-vertalers, dominee Robert Mago, naar een cursus voor bijbelvertalers gestuurd, ergens in het midden van Tanzania. Terwijl hij daar was kreeg hij bericht dat zijn moeder in het ziekenhuis gestorven was. Of hij wilde komen om haar lichaam op te halen en te begrafen. Nu gaat dat in Tanzania erg snel. Vaak wordt iemand dezelfde dag nog begraven, of anders de dag erop. Toen ze bij het ziekenhuis aankwamen om de gestorven moeder op te halen, bleek tot hun schrik (en/of verrassing) dat ze weer leefde! We weten niet wie haar heeft ‘doodverklaard’, maar of hij had het gewoon mis, of er is een wonder gebeurd! U begrijpt dat er van studeren niet veel komt als een vertaler zulke berichten krijgt.
Bezeten
Een week later werd een andere vertaler gebeld door de rector van de school waar zijn dochter heengaat. Ze zou zó ziek zijn dat ze niet zelf naar huis kon komen. Hij werd gevraagd of ze niet zo snel mogelijk opgehaald kon worden. De vertaler vroeg een collega van ons om haar met de auto op te halen (nu kwam dat goed uit, want haar laptop had het die morgen net begeven). Toen ze bij de school aankwamen, werden ze naar het kantoortje van de rector gebracht. De ouders van een ander kind waren ook gevraagd te komen. De rector legde hen uit dat er op zijn school de laatste tijd een bezetenheid rondtrekt, waarbij demonen overgingen van het ene op het andere meisje (dit gebeurde vooral als de meisjes hun kleren met elkaar deelden). Het zou begonnen zijn met een door een boze geest bezeten moeder die haar dochter bepaalde attributen gegeven had. De rector zei dat op dit moment de dochters van de aanwezige ouders bezeten waren. Hij legde hen uit hoe de meisjes de dag ervoor spiernaakt de klas waren binnengelopen, en dat de ouders hen mee naar huis moesten nemen om voor hen te laten bidden. De meisjes zouden weer welkom zijn als ze vrij van demonen zouden zijn. De twee meisjes werden binnengebracht. De ene totaal uit haar doen, de andere doodstil, alsof ze niet helemaal bij haar volle verstand was. Op weg naar huis vroeg mijn collega aan de vertaler of hij haar nog steeds naar het ziekenhuis wilde brengen, zoals ze van plan waren geweest. Ze waren er niet zeker van en vroegen haar om haar advies. Nu was er precies op dat moment een gebedsteam op visite bij ons project in Musoma! Toen ze aankwamen, werd er net gebeden voor de familie van dit gezin. Er werd voor het bezeten meisje gebeden, en direct werd het ze weer normaal en zichzelf. Haar ogen werden weer rustig en ze oogde ontspannen. Hierop besloten haar ouders om haar mee naar huis te nemen en niet meer naar de school terug te sturen.
Ziek
Een van de Kabwa-vertalers heeft een geestelijk gehandicapte dochter thuis. Ze is zo’n 4 jaar oud. Ze kan niet lopen of praten, maar leek verder gewoon een gezond kind. Tot een paar maanden geleden. Haar conditie ging hard achteruit, begon slechter te eten, en wilde alleen nog maar liggen. Verschillende bezoeken aan dokters en klinieken brachten geen verbetering. Twee weken geleden stopte ze helemaal met eten, en het zag er heel erg zorgwekkend uit. We hebben als team regelmatig voor haar gebeden. Op een morgen is een groepje mensen naar zijn huis in een van de dorpen gegaan om speciaal voor Gods genezing van dit kind te bidden. En God heeft dit gebed verhoord! Direct begon ze op te knappen, en weer te eten. De ouders zijn hoopvol dat ze blijft leven en weer sterk kan worden.
Zomaar drie verhalen over wat er in de gezinnen van onze vertalers kan gebeuren. Er is een geestelijke strijd gaande, ook daar. Maar God doet wonderen als zijn kinderen Hem er om vragen, en als het tijd is dat Hij zijn macht publiek aan de mensen laat zien. Er worden overwinningen behaald, ten koste van het duistere rijk van de duivel. Waar hij terreinverlies moet incasseren, wordt de strijd heviger. Daarom hebben juist onze vertalers, die voor het eerst Gods woorden vertolken in hun eigen taal, onze gebedssteun zo hard nodig.
Het is voor het eerst dat een Afrikaans land zit blootstelt aan een grootschalig onderzoek naar geestelijk, lichamelijk en seksueel misbruik onder kinderen. Al jarenlang worden er nauwkeurige onderzoeken worden gedaan naar tropische ziektes en ondervoeding, maar dat dit soort onderzoek in Tanzania toegestaan is, is uniek. De uitkomsten zijn schokkend. Ongeveer 1 op de 3 meisjes is al voor haar 18e verjaardag slachtoffer geweest van seksueel geweld. Onder jongens ligt het percentage wat lager (13%). Deze cijfers zijn weinig bemoedigend, zeker als je bedenkt dat 50% van de de 44 miljoen inwoners van Tanzania onder de 18 jaar is. Het meeste misbruik vindt plaats als de kinderen tussen de 14 en 18 jaar oud zijn.
In het onderzoek werd ook gevraagd naar huiselijk geweld. Ongeveer 60% van de meisjes en 52% van de jongens denkt dat het acceptabel is als een man – onder bepaalde omstandigheden – zijn vrouw slaat. Bijvoorbeeld wanneer ze weigert om sex te hebben met haar man, of wanneer ze het eten laat aanbranden, uitgaat zonder haar man hiervan op de hoogte te stellen, of als ze de kinderen verwaarloost.
In een interview vertelt een Tanzaniaans meisje hoe zij bijna door een groep dronken mannen werd misbruikt. Veel kinderen moeten kilometers lopen naar school. Onderweg is er niemand die hen kan helpen als er wat gebeurt. Het dichtst bijzijnde politiebureau is vaak vele kilometers verderop. Als er al hulp komt, is het kwaad al geschied. Sommige scholen kiezen ervoor om veilige slaapvertrekken te bouwen voor de meisjes, zodat ze niet dagelijks hoeven te reizen naar hun vaak onveilige gehuurde kamers.
De Tanzaniaanse overheid zegt vastbesloten te zijn een einde te maken aan het kindermisbruik. Maar hoe ze dan willen gaan doen… dat valt te bezien.
Regelmatig krijg ik de vraag: “En, heb je nog een beetje contact met de mensen dáár?” Ik vermoed dan altijd maar dat ze de bijbelvertalers in Tanzania bedoelen. En ja, daar heb ik inderdaad veel contact mee. Sinds een aantal weken werk ik intensief mee met de vertalers en controleer nieuw-vertaalde hoofdstukken. En het gaat echt goed! Het was natuurlijk afwachten hoe het zou lopen, maar ik ben echt enthousiast hoeveel werk we zo kunnen doen. Dat dit werken-op-afstand zo’n geslaagde ervaring is geworden, is – denk ik – vooral aan twee dingen te danken. Enerzijds dat ik vertrouwd ben met de Tanzaniaanse vertalers en effectief met hen kan communiceren. Anderzijds dat we een geweldig softwareprogramma hebben om vertaalwerk te doen (Paratext 7).
Dit programma is helemaal ontworpen voor bijbelvertalers en geschikt gemaakt voor werken op afstand. Ik kan iedere dag zien hoeveel vorderingen een vertaalteam heeft gemaakt. Ook kan ik precies zien welke vertaler aan welke hoofdstukken gewerkt heeft en welke wijzigingen in de vertaling heeft doorgevoerd. Mocht ik zien dat een vertaler consequent dezelfde vertaalproblemen over het hoofd ziet, dan kan ik hem daar heel gericht bij begeleiden. Alles wordt nauwkeurig bijgehouden en automatisch worden veilige back-ups gemaakt. Als ik een nieuw-vertaald hoofdstuk controleer, kan ik bij iedere willekeurige zin een aantekening schrijven. Bij mijn vertalers verschijnt een noot als een rood vlaggetje in hun vertaling. De vertaler leest dan mijn opmerking of vraag, en verbetert de vertaling of beantwoordt mijn vraag. Is hij klaar, dan verandert het rode vlaggetje in een grijze op mijn scherm. Voor mij een teken dat de vertaler iets met mijn opmerking heeft gedaan, en dat ik kan kijken of de vertaling goed genoeg is. Is dat het geval, dan keur ik de vertaling van dat vers goed en verdwijnt het vlaggetje. Dit doen we zo iedere dag en in verschillende rondes. Net zolang tot de vertaling aan alle kwaliteitseisen voldoet. Je kunt je haast niet meer voorstellen dat bijbelvertaalwerk ooit zonder computers werden gedaan…..
Onze vertalers kunnen inmiddels sneller vertalen dan de adviseurs kunnen controleren. Toch is de eindcontrole belangrijk en ook voor het team een mijlpaal. Met de Kabwa vertalers heb ik tijdens ons verlof de vertaling gecontroleerd van de boeken Jona en Ruth, en een aantal hoofdstukken van het boek Handelingen. Ook met het Simbiti-team heb ik een aantal hoofdstukken uit Handelingen gecontroleerd, en ik was erg tevreden over de kwaliteit van hun werk. Voor de komende weken probeer ik zoveel mogelijk hoofdstukken uit Handelingen te controleren met de Kabwa- en Simbiti-vertalers. Hun talen zijn verwant, dus twee vliegen in anderhalve klap!
In een eerdere blog heb ik geschreven over mijn ‘viskunsten’ aan het water. Dat heeft me een aantal leuke afspraakjes opgeleverd. Al een paar keer heb ik met iemand aan het water gezeten om er samen een paar bakjes kibbeling uit te trekken. Tot nu toe heb ik getalenteerde collega’s gehad die er de nodige wisten te vangen. Vanmorgen vroeg – al om half zes zaten we aan het water! – probeerden Marnix Lukasse en ik ze te pakken te krijgen (al werden we soms afgeleid door een prachtig ijsvogeltje, opspringende karpers, en een houthakkende zwarte specht). We vingen in zo’n vier uur zo’n 50 vissen, waaronder een mooie snoek, een grote brasem en een knotsgrote karper.
En het vangen van de karper was een sensatie, eerlijk! Het is de grootste vis die ik in mijn korte leventje gevangen hebt. Een karper is een zware en sterke vis, en het vraagt alle concentratie om de lijn strak te houden en op het juiste moment te lijn te laten vieren. Het kostte ons 15 minuten voor we deze kanjer van een paar kilo in het net kregen.
Een prachtige ervaring om zo’n zware en vechtlustige karper te bedwingen met een werphengeltje die ik jaren geleden voor 15 euro heb gekocht. Toen we hem weer netjes teruggezet hebben in het water, vielen al die andere 48 voorns en bliekjes toch wel in het niet en besloten we om er maar gelijk een eind aan te maken. Wie zei trouwens dat vissen saai was?
Ik lees net een inspirerend artikel van de Anglicaanse bisschop van Oeganda, Henry Luke Orombi. Hij vertelt onder meer hoe de Anglicaanse kerk in Oeganda veranderd is toen de Bijbel in de moedertaal beschikbaar kwam, en door de christenen gebruikt ging worden. Ik was erg benieuwd naar wat hij te zeggen heeft, omdat ik zelf vaak een Anglicaanse kerk bezoek in Tanzania – een buurland van Oeganda.
Hij vertelt hoe de Bijbel het leven van families en bevolkingsgroepen ingrijpend heeft veranderd:
What is important to us is the power of the Word of God precisely as the Word of God—written to bring transformation in our lives, our families, our communities, and our culture. For us, the Bible is “living and active, sharper than a double-edged sword, it penetrates to dividing soul and spirits, joints and marrow, it judges the thoughts and attitudes of the heart” (Heb. 4:12). The transforming effect of the Bible on Ugandans has generated so much conviction and confidence that believers were martyred in the defense of the message of salvation through Jesus Christ that it brought.
De eerste christenen werden ‘ lezers’ genoemd, omdat Lees verder →
Als we in oktober terug gaan naar Tanzania, wil ik graag iets voor m’n vertalers meenemen. Ik weet dat ze heel graag allebei een digitaal cameraatje willen. Voordat ik nu twee simpele toestelletjes nieuw ga kopen, dacht ik: laat ik eerst maar eens rondvragen of iemand nog een fototoestel heeft liggen die niet meer gebruikt wordt. Dus: mocht u een digitale camera hebben waar u wel van af wilt, dan houd ik me aanbevolen!
ps. Ze zijn voor deze twee Kabwa vrienden, Paul Meja en John Masige:
Sinds vorige week ben ik weer in het bezit van een visvergunning! Is altijd een hobby van me geweest. Liefst zo vroeg mogelijk aan de waterkant. Vorige week heb ik gevist aan een kanaal bij Lelystad, samen met mijn vader en oudste broer. De vangst was karig (39), maar gezellig was het wel om een paar uurtjes naast elkaar te zitten vissen. Ook in Harskamp hebben we viswater, en nog een mooie vijver ook. In een bosrijk hoekje van het militaire schietterrein is een prachtige vijver aangelegd die stampvol vis zit (voorns, karpers, brasems, snoeken, baarsen, paling, en nog wat kleiner grut). Je vangt altijd wel wat, zeker als je er vroeg bij bent. Om half 6 komt het hele bos tot leven, prachtig om daar bij te zijn. Zaterdag ben ik met mijn vader hier wezen vissen. We vingen er samen 77. De meeste waren wat aan de kleine kant, maar eentje was echt de moeite waard: een stevige brasem van zo’n 30-40 centimeter lang. Iemand anders zin om eens met mij te gaan vissen? 
Vandaag een fijne en productieve dag gehad. Heerlijk om goed uitgeslapen aan een nieuwe dag te beginnen, waarin niemand je plannen al om 9 uur in het honderd gooit. Na het ontbijt eerst een bijbelstudie gedaan uit mijn ESV Study Bible over Numeri 13-14. Ongelooflijk hoe mensen ooggetuigen kunnen zijn van Gods wonderen, en dan binnen een jaar of zo God volledig de rug toe willen keren. Een bijbels principe geleerd n.a.v. Num. 14:36-38: Lees verder →
We kregen zojuist een vriendelijk mailtje met een knipoog:
Is het misschien een idee om binnenkort een Nederlands weblogje te plaatsen? Het ziet er allemaal nog ‘erg ver weg’ uit op jullie weblog!
Het is misschien wel een goede typering van waar we zelf ‘zijn’. Lichamelijk in Nederland natuurlijk, maar in gedachten ook nog wel heel veel in Tanzania. Je springt niet maar zo in een vliegtuig en vergeet pardoes je huis, werk en vrienden. Natuurlijk niet. We hebben de eerste weken in Nederland ervan genoten om veel van onze vrienden en familie weer te zien. Maar dat wordt nu wat rustiger. Iedereen is druk met het alledaagse leven, en wat doen wij? Lees verder →