3 Thoughts on “Artikel: Bijbelvertalers mogen Gods woorden de ruimte geven

  1. Pingback: Bijbelvertalers mogen Gods woorden de ruimte geven | André en Dorien Kamphuis

  2. Hermen Veldhuizen on 8 mei 2012 at 13:43 said:

    Geachte André,

    Je werk dwingt respect af. Gods zegen erover. Het is zeer verantwoordelijk werk. Ik las in het blad: Volken en talen, over de vertaling van Hand. 16:31. Met de voorgestelde vertaling heb ik grote moeite. We mogen toch geen tekst wijzigen omdat het verkeerd opgevat kan worden? Dan kun je de helft van de Bijbel aanpassen. Bovendien is het probleem niet specifiek voor die taal, maar geldt in alle talen. Niemand haalt het in zijn hoofd om de vertaling in het nederlands aan te passen; graag meer respect voor het letterlijke woord. Er zit een verkeerde theologie achter, namelijk dat het heil alleen maar individueel is. Maar God blijkt vooral gezinsgewijs, volksgewijs, ja verbondsgewijs te handelen. En dat wordt dan wegvertaald. Evangelische mensen hebben vaak geen notie van het verbond, maar denken individualistisch. Juist een volk uit Afrika begrijpt dat heel goed, zij hebben nog een patriarchale structuur. Wat de patriarch doet, geldt voor de hele stam. De zonde van Adam geldt voor al zijn nageslacht. Dit sluit individuele zonden en bekeringen niet uit maar juist in. Hier zijn zeer fundamentele zaken in het geding. Ik las in de krant ook al dat het Zoonschap van Christus wordt wegvertaald om de moslims niet te kwetsen. Maar op deze manier gaat het niet goed. Daarom wens ik je veel sterkte en goddlijke wijsheid toe en onderworpenheid aan Gods Woord.

    Hartelijke groet,

    Hermen Veldhuizen

  3. Geachte broeder Veldhuizen,

    Hartelijk dank voor uw reactie op mijn column. Ik waardeer uw betrokkenheid bij het vertaalwerk en we hebben gebed en wijsheid zeker nodig. Het voortdurend maken van vertaalkeuzes is een moeilijk werk.
    Ik ken uw achtergrond niet, en weet ook niet of u een goed beeld hebt van de mensen voor wie wie de Bijbel vertalen. We vertalen hier voor mensen van wie een groot deel de vertaling zal horen voorlezen (omdat ze niet kunnen lezen), mensen die geen of nauwelijks enige opleiding genoten hebben, en al veel minder geoefende lezers zijn. Niet onbelangrijk om dit te benoemen. Ik heb genoeg tijd in de dorpen met mensen doorgebracht om vol verbazing te zien hoe woorden geïnterpreteerd kunnen worden. Een vrij letterlijke weergave communiceert soms iets wat totaal niet in de tekst bedoeld was. Als wij als vertalers niet doen om enigszins te helpen, zal een gebrekkige bijbeluitleg het gevolg zijn (en dat is de praktijk op dit moment!) We vertalen niet voor getrainde lezers die al vier bijbelvertalingen tot hun beschikking hebben. Dit is vaak de enige vertaling die mensen kunnen lezen.
    In dit geval van Hand. 16:31 leidde een letterlijke vertaling duidelijk tot een bijbeluitleg die zo niet bedoeld is (nl. dat het geloof van het hoofd van het huishouden voldoende is voor het behoud van iedereen). Ik denk u deze interpretatie ook onterecht vindt. Maar dat was wel hoe het overgrote deel van onze luisteraars de woorden begrepen, beïnvloed door het achtergrond en theologie. Nu begrijp ik uw vragen heel goed. En de reden dat ik er een column over schreef was ook bedoeld om lezers de moeilijkheid te laten meevoelen. Wat is goed om te doen? Wij hebben nog niet het finale antwoord; we hebben alleen een proefvertaling. We doen dit zorgvuldig en met grote eerbied voor het Woord van God. Ik wil u op dit punt vriendelijk vragen om de motieven van vertalers niet in twijfel te trekken, tenzij u van de vertalers zelf gehoord hebt wat hun motieven zijn. U suggereert dat we onvoldoende respect hebben voor het letterlijke woord (wat dat laatste ook precies betekent voor u), en dat we een verkeerde theologie hanteren. Ik geloof oprecht dat beide suggesties onterecht zijn. Ik zou u op dit laatste punt de vraag kunnen stellen of in uw opvatting iemand zonder geloof behouden kan worden (als bijv. zijn vader maar gelooft), en of dat ergens in de Bijbel ook maar gesuggereerd wordt of niet. Ik moet dat wat laten liggen (de genoemde parallel met Adam gaat overigens niet op, omdat die juist voor Adam en Christus geldt, niet voor ieder ander).
    Iedere vertaalkeus is gebaseerd op de tekst en hoe woorden gebruikt worden in de hele Schrift. Als wij waarnemen dat mensen een letterlijke vertaling niet kunnen begrijpen zoals het bedoeld is, dan voelen we de verantwoordelijkheid om de boodschap betrouwbaar te verwoorden, net zo helder als het ook geklonken heeft. De huidige context is volkomen verschillend van de oorspronkelijke context. Soms zijn extra woorden nodig om door een begrips-barrière heen te komen. Zo vertaalde Luther het sleutelvers ‘door geloof alleen worden we behouden’ door het woordje alleen toe te voegen. Het was in zijn opinie een noodzakelijke toevoeging om de oorspronkelijke boodschap helder te communiceren naar mensen die zo door de Roomse theologie van destijds gestempeld waren. Zonder dat woordje, zou de vertaling zo makkelijk verkeerd verstaan worden. En dat wilde hij voorkomen. Uit diep respect voor het Woord van God. Hetzelfde drijft ons. Ik zou u graag eens een week meenemen naar de dorpen om met ogen te zien hoe het Woord van God gelezen wordt en begrepen wordt door de gewone man en zelfs voorgangers. Ook dit bijbelvers.
    Mijn belangrijkste vraag is niet een vertaalkundige trouwens, maar een exegetische. Wat bedoelt Petrus hier precies? Bedoelt hij dat wat voor de bewaker geldt ook voor iedereen in zijn gezin geldt (geloven, en zo behouden worden)? Of bedoelt hij dat het alleen om het geloof van de bewaker gaat (als hij gelooft, dan zal iedereen behouden worden). Petrus spelt het niet allemaal precies uit, en dat levert ons natuurlijk zoveel vragen op. Maar wilde hij zeggen? Ik denk dat we op dit punt Petrus niet iets in de mond moeten leggen wat hij zo nooit heeft bedoelt. We moeten zijn woorden begrijpen binnen het geheel van wat hij gezegd heeft en andere schrijvers hebben gezegd. En dan is het goed mogelijk dat de Kabwa-vertalers misschien wel een heel nauwkeurige keus hebben gemaakt. Maar we laten ons graag overtuigen van het tegendeel…

Geef een reactie