Het ging snel. Op donderdag horen dat je het land uit moet en vrijdagmiddag al vertrekken. Het ging zo snel dat we amper tijd hadden om goed afscheid te nemen. Nu we in Nederland zijn, en eerst sowieso 14 dagen in quarantaine zitten, proberen we alles rustig een plekje te geven.

Wat er van dag tot dag gebeurde….

Eerste week van maart

We lezen op de NOS app het nieuws over de coronavirus. Eerst in China, later in Italië, en uiteindelijk ook in Nederland. Tanzania voelt als een veilige plek, ver weg van de besmettelijke virus. We leven mee met onze familie en vrienden in Nederland. We horen hoe iedereen steeds bezorgder klinkt. Daar is in Tanzania nog helemaal geen sprake van. Pas als ik hoor over de eerste coronabesmetting in het Veluwse dorp waar mijn oude moeder woont, komt het pas dichtbij. Maar na een telefoontje met een opgewekte moeder, verdwijnt ook dat gevoel weer naar de achtergrond.

Maandag 9 maart

We krijgen een e-mailtje van onze directeur in Tanzania dat we goed onze handen moeten wassen. Hoewel er nog geen coronagevallen bekend zijn, is het niet onmogelijk dat het ook in Tanzania komt (of al is).

Woensdag 11 maart

We krijgen bericht van de Rift Valley Academy in Kenia dat de school vervroegd dicht gaat. Het plan is om binnen een paar dagen alle leerlingen thuis te krijgen. Michaja moet dit weekend al naar huis.

Vrijdag 13 maart

André zit in de auto om Michaja op te halen. Na tien uur komt hij bij de school aan. Michaja heeft al haar spullen (bijna) ingepakt en we vertrekken de volgende morgen vroeg. Michaja is al snel over haar eerste schok heen en ziet al uit naar een paar extra weekjes thuis in Musoma (met haar dieren!). Zodra we thuis zijn, horen we dat Kenia haar eerste coronabesmetting heeft en de grenzen voor niet-Kenianen uit besmette landen sluit.

Maandag 16 maart

De Tanzaniaanse overheid maakt bekend dat de eerste coronabesmetting in Tanzania is vastgesteld. De minister maant iedereen tot kalmte. Maar de zorgen zijn al groot. Zeep is binnen een dag overal uitverkocht en we zien de eerste mondkapjes op straat.

We vieren Elisa’s verjaardag. Zonder cadeautjes dit jaar, want onze bezoekers die haar cadeautjes zouden meebrengen hebben hun reis naar Tanzania moeten afzeggen.

Dinsdag 17 maart

De volgende dag worden alle SIL expat zendingswerkers in Tanzania en Kenia bij elkaar geroepen voor een videovergadering via Zoom. We horen dat de situatie begint te verslechteren en dat er mogelijk al snel reisbeperkingen komen. Ook is duidelijk dat ons medische back-up plan niet meer werkt, omdat de Flying Doctors geen coronapatiënten vervoeren en we de grens bij Kenia niet meer over kunnen. Als we in de komende maanden medische hulp nodig hebben, zullen we het in de buurt moeten vinden. De boodschap van onze organisatie is duidelijk: overweeg goed of jullie in Tanzania willen blijven. Uitstel van vertrek kan betekenen dat je straks niet meer kunt vertrekken.

Iedereen overlegt koortsachtig over wat te doen. Aangezien we toch al op verlof zouden gaan, besluiten we om eerder naar Nederland te gaan. De kinderen horen geschokt aan dat we nog maar een week in Musoma zullen zijn. Ze hadden nog zoveel willen doen! Dorien begint de koffers met kleren in te pakken. We hebben tickets voor volgende week dinsdag, 24 maart. Een week voelt véél te kort om zo snel afscheid te nemen!

Lees verder →

[NOOT: Dit is een wat langere blog waarin ik reflecteer op een ontmoeting die mij als zendeling uitdaagt. Een van mijn professors zei ooit:  “In het Nieuwe Testament werden de theologische discussies voor een groot deel bepaald door missionaire vragen.”  Ik moest aan zijn woorden terug denken na de ontmoeting waar deze blog over gaat. Ik kom regelmatig in situaties terecht die mij als zendeling en theoloog voor mooie en uitdagende vragen stellen, en waar ik niet altijd direct een antwoord op hoef te hebben. Het zoeken naar antwoorden is soms net zo waardevol als het uitkomen bij antwoorden. Leestijd: 5 minuten]

Ze tikte me aan het eind van een begrafenis op m’n schouder. “Hé, ken je me nog?” Ik moest even diep graven in mijn geheugen. Toen herinnerde ik me haar weer. Een jonge vrouw uit een kerkje waar ik regelmatig kwam om te preken. Ze was een alleenstaande vrouw met een moeilijk huwelijk. Ze had een klein kind dat bijna altijd ziek was en gebed nodig had. Zijzelf werd tijdens de diensten nogal eens aangevallen door duistere krachten en ze had veel gebed nodig.

Ze vertelt me nu dat ze verhuisd is en inmiddels nog een kind heeft. Wat ze me daarna vertelt had ik niet helemaal verwacht: Lees verder →

28 september was de dag dat een groep hardlopers in estafetteloop 100km rond de Veluwe liepen.
Beginnend in de kerk en eindigend met een gezamenlijke maaltijd in de Sparrenhof hadden we een mooie, samenbindende en sportieve dag.

Lees verder →

Afgelopen jaren mochten we genieten van het huisrestaurant in Ede/Bennekom. Ook dit jaar doet weer een enthousiast team een poging om een heerlijk diner te bereiden. De opbrengst komt ten goede aan het bijbelvertaalwerk in Tanzania. Lees verder →

Ik was onlangs een zondag in één van de Kabwa dorpen, Mmazami, en preekte over de geweldige opdracht die Christenen hebben om het geloof door te geven aan anderen. Ik merkte dat de woorden uit Kolossenzen 4 impact hadden. “Bid om een open deur,” zei Paulus. “En als er zich dan een gelegenheid voordoet (en daar zorgt God doorgaans graag voor), benut die om het Evangelie door te geven. En doe dat op een wijze manier, helder en vriendelijk.” Het was een boodschap over gebed, evangelisatie en leefstijl.

Wat me iedere zondag weer opvalt is hoe weinig mannen er in de kerk komen. Dat is in de ruim 10 jaar dat we hier werken helaas nauwelijks verbeterd. De kerk bestaat grotendeels uit vrouwen en kinderen. Tijdens de dienst vroeg ik aan de christenen van Mmazami om eens heel goed na te denken waarom de mannen uit het dorp nog steeds grotendeels onbereikt zijn. Hoe kan dat toch?

In het dorp Mmazami zijn vier kerken, en in onze regio in Tanzania heeft bijna ieder dorp er wel twee, drie of nog meer. Er zijn echter ook dorpen waar nog geen kerk is. Toen ik afgelopen zondag met christenen uit het kerkje van Mmazami meeging op een evangelisatie-reis naar een afgelegen dorpje – Magatini – zagen we tot onze verrassing iets heel bijzonders gebeuren: er kwamen bijna alleen maar mannen op de samenkomst af!

Abeli Ayubu, de dominee van het dorpje in Mmazami, voelt sinds begin dit jaar een roeping om een kerkje te beginnen in het dorp waar nog geen kerkje was. Sinds een maand geleden bezoekt hij iedere week het dorp om mensen bij elkaar te brengen en het Evangelie uit te leggen. Inmiddels zijn er voldoende mensen bij elkaar om ’s zondags onder de boom op het dorpsplein een dienst te houden. Deze zondag ga ik mee.

De weg er naar toe … is er niet. Zodra we de zanderige hoofdweg afslaan, rijden we door een savanne-achtig gebied waar grote kuddes koeien en geiten verbaasd kijken naar onze brommende vierwieler (zie filmpje onderaan).

Zonder de begeleiding van iemand die “de weg” kent, verdwaal je hier in een mum van tijd. Kinderen langs de weg roepen “gari gari!” en “mzungu mzungu!”, want de meesten hebben zelden of nooit een auto of blanke gezien. Om 9 uur komen we aan. Onder een lege boom…

De predikant en zijn vrouw doorkruisen het hele dorp om iedereen uit te nodigen die ze in de afgelopen weken gesproken hebben. Al snel druppelen de eersten binnen, en krijgen ze thee en oliebol als ontbijt. Om kwart over 10 hebben we een groepje van zo’n tien mannen en een vrouw. Tijd voor de eerste kerkdienst in Magatini!

De liederen zijn natuurlijk onbekend. Maar de Afrikaanse stijl van het voorzingen van een zin per keer werkt perfect. Binnen een mum wordt er onder enthousiast geklap gezongen over “Onze God die redt!”

Om de paar minuten komt er weer iemand bij en krijgt een plekje op een van de boomtakken onder het plastic zeil. We zijn al snel “compleet” met ruim 20 mannen, twee vrouwen en zeven kinderen. Ik heb zelden met zoveel enthousiasme gepreekt over Johannes 3:16-17: Jezus kwam als Redder naar onze wereld, niet om ons te veroordelen, maar om ons te redden. Ik gebruik het verhaal van de vrouw in Johannes 8 die op overspel betrapt was en door Jezus niet wordt veroordeeld. Het is een verhaal dat aansluit bij hun leefwereld en in concrete vorm laat zien wie Jezus is en waarvoor Hij kwam. Het is geweldig om te zien hoeveel mensen graag bij Jezus willen gaan horen en gered willen worden. We bidden met ze, om geloof en volharding. De komende weken zullen ze verdiepend onderwijs krijgen en zal ook de doop ter sprake komen als zichtbaar symbool dat ze ze nu, dankzij de genade van Jezus, bij de familie van God horen.

Bid voor de jonge gemeente. En bid dat er ook meer vrouwen de weg naar de gemeente zullen vinden. Het is de allereerste kerk in dit gebied waar mannen ruimschoots in de meerderheid zijn.

Iedere gemeente, ook deze, zal op zoek moeten gaan naar mensen die er nog niet bij horen en tot nu toe onbereikt bleven. En zich moeten afvragen: waarom hebben wij die groep nog niet bereikt?

Bid om een open deur!

1-minuut filmpje van de weg naar de kerk:

Dominee Abeli begint de dienst: “Laat het de anderen maar horen dat we hier zijn!”

Dochter van dominee begeleidt tijd van aanbidding:

Tijdens het vertalen van de Bijbel komen we nogal wat “broers” tegen. In veel talen, waaronder het Nederlands, is het vaak niet relevant om te vermelden of het om iemands oudere of jongere broer gaat. In beide gevallen wordt hetzelfde woord gebruikt. Echter, in veel Afrikaanse talen bestaan er verschillende woorden voor “oudere broer” en “jongere broer.” Leeftijd en senioriteit spelen in veel culturen een grote rol, en dat is zichtbaar in de talen die gesproken worden.

Maar wat nu als je als bijbelvertaler niet weet wie de jongste of de oudste broer is? Ik ben momenteel met de Simbiti bijbelvertalers het Evangelie van Johannes aan het vertalen. In Johannes 1:40-41 staat dat één van Jezus’ discipelen Andreas heet, “de broer van Simon Petrus.” Het is Andreas die “zijn broer” vertelt dat hij de Messias heeft gezien en hem bij Jezus brengt.

Een Engelse of Nederlandse vertaler hoeft zijn hoofd niet te breken over wie er nu de oudste is: Andreas of Petrus. Het zal voor de vertaling zelf niet veel uit maken. Maar een Simbiti vertaler zal graag willen weten wie de oudste is, omdat hij dan een natuurlijke uitdrukking kan gebruiken die in één keer de relatie helder maakt. Dus wie is de oudste?

Het Grieks biedt helaas weinig hulp. Een broer is een broer, en er wordt geen onderscheid gemaakt tussen een jongere of oudere broer. Toch lijkt het waarschijnlijk dat niet Andreas, maar Petrus de oudste was. In het Hebreeuws en Grieks wordt in een opsomming de oudste broer doorgaans het eerst genoemd. In alle bijbelverzen in de andere Evangeliën waarin zowel Andreas als Petrus genoemd worden, staat de naam van Petrus voorop. Alleen Johannes is hier de uitzondering, maar dat zou er simpelweg mee te maken kunnen hebben dat Andreas eerder een discipel werd dan Petrus. Toch zou het ook zomaar kunnen dat Petrus altijd voorop gaat omdat hij later de meest invloedrijke discipel van Jezus werd, meer dan zijn – misschien toch wel oudere – broer.

Dus wat ga ik de Simbiti vertalers adviseren om te doen? Een mooie natuurlijke uitdrukking gebruiken die aangeeft dat Petrus de oudste van de twee is? Dat is wat de vertalers gedaan hebben in hun eerste vertaling. Het klinkt goed in het Simbiti, maar we weten helaas niet zeker of het klopt. En onze vuistregel is altijd: “Bij twijfel niet inhalen.” Mocht Andreas nu toch de oudste blijken te zijn, dan hebben we een Bijbelvertaling gepubliceerd waarin een onjuistheid staat. En dat zou onacceptabel zijn.

Gelukkig hebben de Simbiti naast de woorden voor “oudere broer” en “jongere broer” ook een algemeen woord voor “broer”. Dat zouden ze kunnen gebruiken, al zal de vertaling dan wel een beetje aan helderheid inleveren. Het algemene woord voor “broer” wordt namelijk heel breed gebruikt. Zelfs je buren, vrienden, stamleden of landgenoten worden in het dagelijkse spraakgebruik als “broer” aangeduid. Het zal dus vanuit de context van ieder bijbelvers wel duidelijk moet zijn dat Andreas een biologische broer van Petrus is.

Daar gaan we het volgende week over hebben als we dit probleem samen bespreken. Ik ben benieuwd hoe we uitkomen bij een heldere, natuurlijke en correcte vertaalkeuze.

*  Dit vertaalvoorbeeld is overgenomen uit onze laatste nieuwsbrief van juli 2018

Het is twee uur ‘s nachts. Vanwege de hitte slapen we met het raam open. Opeens zitten Dorien en ik rechtop in bed. Buiten gaat de waakhond vreselijk tekeer, en het klinkt alsof meerdere mensen elkaar achterna zitten. “Wezi! Wezi!” horen we. “Inbrekers! Inbrekers!”

Verschrikt kijken we naar buiten en zien onze bewaker met zijn boog rond de auto rennen. Een seconde later schiet iemand langs ons raam en probeert zo snel hij kan over de muur naar buiten te klimmen. Onze bewaker zit hem op de hielen en slaat hem waar hij hem raken kan. De inbreker weet te ontsnappen. De tweede inbreker verdwijnt over de andere muur.

Onze bewaker is nog maar nauwelijks bekomen van de schrik, of er vliegen twee enorme stenen langs zijn hoofd. Hij duikt weg achter een boom en roept naar mij “Leta bunduki bosi!” (“Breng je geweer, baas!”) Buiten de muur maken meerdere mannen zich uit de voeten en verdwijnen in het donker.

Na een paar minuten arriveren onze huisbaas en een buurman. Beiden een flink kapmes in hun hand. Aan het eind van de straat horen we brommers starten en er vandoor gaan. De rust keert weer terug, al bonst ons hart nog in de keel.

We bidden iedere avond samen met de kinderen dat God ons zal beschermen terwijl wij slapen. De kinderen hebben helemaal niets van de consternatie gemerkt. Als we hen de volgende morgen vertellen wat er is gebeurd, danken we God. We voelen ons meer dan ooit dankbaar dat Hij echt onze Bewaker is.

Ik begin aan deze blog in een pikdonkere guesthouse in Mugumu, een klein stadje aan de rand van het wereldberoemde Serengeti safari park. De stroom is uit, er is geen stromend water, de mieren lopen tegen mijn bedpoten omhoog, en ik zie gaten in mijn muskietennet zo groot als mango’s. Maar ik voel me dankbaar voor een geweldig positieve week met onze nieuwe Ikoma meelezers. Bij kaarslicht ondertekenen we de certificaten voor de Ikoma vrienden die vandaag officieel als meelezers worden benoemd!

Het duurt niet lang meer, hopen we. Nog ongeveer twee jaar, en dan krijgen de Ikoma mensen Genesis en het Nieuwe Testament in hun eigen taal. Het werd hoog tijd om het inmiddels afgeronde deel van de vertaling voor te leggen aan onze meelezers, een groep vertegenwoordigers uit alle bestaande kerken in Ikoma land.

Maar voordat meelezers onze vertaling kunnen beoordelen, moeten ze wel wat training krijgen. In mei hebben we een introductie-cursus gegeven, en deze week deel 2 voor gevorderden. Het resultaat: we hebben nu negen Ikoma kerkleiders die zich pro deo willen inzetten om alle vertaalde boeken zorgvuldig door te nemen, en hun verbeterpunten met de vertalers te bespreken. Geweldig!

Hieronder zeven redenen waarom ik met zoveel voldoening terug kijk op deze trainingsweek:

#1: Deze workshop werd gehouden in de Lutherse Kerk van Mugumu. Ook al hadden we tijdens deze meelezers-training geen deelnemers uit de Lutherse Kerk, de predikant stond erop dat het in zijn kerk gehouden werd, gratis en voor niets. Het is fantastisch dat we partners hebben die delen van wat ze kunnen delen. 

#2: Dominee Muya leidde een van de dagopeningen uit de Ikoma Bijbelvertaling. Niet alleen de bijbellezing, maar ook de uitleg en het gebed deelde hij in vloeiend Ikoma. Het was een prachtig voorbeeld voor alle aanwezige kerkleiders dat het kan, en dat de boodschap van de Bijbel op een ongekend krachtige manier doordringt in je hart.

#3: “Mungu anaongea lugha yetu” staat er op zijn T-shirt. Het betekent: “God spreekt onze taal!” De meelezers hebben in de afgelopen maanden in groepen een compleet Evangelie doorgelezen en de vertaling van opmerkingen voorzien. Tijdens de trainingsweek bespraken ze elkaars opmerkingen en formuleerden suggesties tot verbetering. De bijbelvertalers hebben alle suggesties meegenomen en gaan ze beoordelen. Waar mogelijk wordt de vertaling verder verbeterd. Ik was enorm bemoedigd om te zien hoe zorgvuldig gekeken werd of de betekenis van de bijbelteksten overal correct was en helder overkomt.

#4: We hadden niet alleen mannen, maar ook vrouwen die gerespecteerde rollen vervullen in de Ikoma stam. Dat leverde tijdens onze besprekingen soms waardevolle inzichten op. Deze vrouwen hebben door het Mattheüs Evangelie heen gewerkt, en kwamen met goede ideeën om de vertaling op een paar plekken te verbeteren. Sommige bijbelverzen gaan over dingen waar vrouwen meer over weten dan mannen. Het was ontzettend waardevol om hun inbreng te verzamelen en ervoor te zorgen dat we de juiste woorden gebruiken voor soms wat gevoelige onderwerpen.

#5: We hadden deelnemers uit een breed scala aan kerken, maar de discussies waren zeer respectvol. Er werd goed naar elkaar geluisterd en het gebeurde meerdere keren dat iemand tijdens de discussie zijn mening bijstelde en een inzicht van iemand anders overnam.

#6: Aan het einde van de week hadden we een open discussie over hoe de meelezers hun werk willen gaan doen. Het was prachtig om te zien hoe de meelezers zichzelf in groepen organiseerden en plannen maakten hoe ze hun werk zo efficient en goedkoop mogelijk zouden kunnen doen. Iedere deelnemer besloot vrijwillig mee te werken zonder een vergoeding van Wycliffe te verwachten. Tijdens de officiële benoemingsceremonie ontvingen we een aantal genodigden uit verschillende kerken. Op deze foto moedigt de voorzitter van het Ikoma taal-comité de meelezers aan om hun werk trouw te doen. Hij zei: “Niemand van jullie had ooit verwacht dat u ooit meelezer zou mogen zijn van de eerste bijbelvertaling in de Ikoma taal. Nu u vandaag bent benoemd, moedig ik u aan om het werk van God vol overgave te doen!”

#7: Omdat iedereen geschikt bleek en zich pro Deo wil inzetten voor de Ikoma bijbelvertaling, konden we iedere deelnemer officieel tot meelezer benoemen. De negen nieuwe meelezers beloofden trouw te zijn in hun werk, en zich actief in te zetten voor de verspreiding en acceptatie van de nieuwe Ikoma Bijbel.

#8: Eigenlijk had ik maar zeven redenen, maar ik heb het impalavlees nog steeds niet genoemd! Zoals gezegd wonen de Ikoma aan de rand van een groot natuurreservaat. Het wil in zulke regionen nog wel eens gebeuren dat een lichtvoetig mals diertje wat te dicht bij te bewoonde wereld terecht komt (of een Ikoma jager een tikkeltje te ver afdwaalt van de bewoonde wereld), en dan maakt zo’n beestje kennis met de scherpe punt van een pijl of speer. Een lokale delicatesse, kimoro genoemd. Op een van de laatste dagen van de workshop werd ik er al op voorbereid dat er morgen ‘kimoro’ zou zijn. Wat het was dat zou ik wel zien. Nou, ik moet zeggen, het gedroogde zoute vlees van een impala is prima te eten!

We zijn alweer een maand terug in Tanzania. Elke dag biedt weer nieuwe situaties en soms flinke uitdagingen. Dat is zo gewoon dat we er vaak niet lang over nadenken en al helemaal vergeten er over te schrijven. Maar dat willen we de komende tijd anders doen. Met een paar korte blogs willen we schrijven over gebeurtenissen die ons bemoedigen of juist zorgen geven. Kortom: snapshots uit het gewone leven van een Nederlandse familie die God wil dienen in een uithoek van Tanzania.

Zondag 27 augustus 2017

We zitten om half 10 in de auto op weg naar Mmazami. Het is een van de Kabwa dorpen waar we al sinds 2009 regelmatig komen. Vandaag bezoeken we de gemeente van een bevriende voorganger. Als we aankomen worden we hartelijk omhelsd. 4 maanden is een lange tijd om weg te zijn, en we zijn blij om elkaar weer gezond en wel te zien.

De dienst is al begonnen als we binnenstappen. Inmiddels kennen we de kunst van het te laat komen. We missen nooit wat. Alles in de kerk lijkt nog te zijn zoals het was toen we weg gingen, met dit verschil dat er nu fel gekleurde sjerpen voorin de kerk hangen en de geluidsboxen vandaag lijken te ontbreken. Daar zijn we in het geheel niet rouwig om. Het is altijd prettig om een dienst mee te maken zonder propjes papier in de oren. Maar we snappen de logica van onze geluidsman ook wel: als de boodschap de moeite waard is, moet iedereen het kunnen horen. Niet alleen binnen de kerk, maar ook er buiten. Dat de arme gelovigen binnen met bonkende hoofden en piepende oren naar buiten stappen, is dan maar het nodige offer dat gebracht moet worden. Maar vandaag heerst er een aangename vrede onder het inmiddels gloeiende golfplaten dak.

Ik heb op dit moment nog geen idee wie er zal preken. De preek is het laatste onderdeel van de dienst. Normaal gesproken preekt de gast, maar vandaag zijn er wel drie gasten die in aanmerking komen. Twee dominees uit de hoofdstad en ik. En dan is er nog de eigen predikant die zich heeft voorbereid voor het geval de gasten niet komen opdagen. Terwijl de dominee de hele dienst aan elkaar praat, krijgen de twee gasten eerst de gelegenheid om de gemeente toe te spreken. Als ze beiden na een kleine 10 minuten klaar zijn met hun aanmoedigende boodschap, begrijp ik hoe de vlag erbij hangt. Ik mag straks de preek gaan houden.

Inmiddels heb ik geleerd om altijd voorbereid te zijn. Niet dat ik alles op papier of in mijn hoofd hoef te hebben, maar wel dat ik er klaar voor ben om de gemeente Gods woorden te laten horen. Dat is soms niet zo moeilijk als het je dagelijkse werk is om de Bijbel te vertalen en elke week mag lesgeven aan een bijbelschool. De preek die ik vandaag hoop te houden zal gaan over dat God altijd barmhartig is, en ons altijd troost. Hoe meer we lijden, hoe meer we Gods hulp ervaren, en hoe beter we anderen kunnen troosten die door vergelijke situaties heengaan (2 Korinthe 1). Voor een gemeente die door een moeilijke periode van voedseltekort en droogte heengaat, is het een boodschap van hoop. En zo wordt het ook ervaren.

Maar dan zie ik opeens iets moois gebeuren. De predikant vertelt aan de gemeente dat hij bij broeder Ema op bezoek is geweest, en dat hij geschrokken was van wat hij daar zag. Ema’s vrouw is zwanger. Tijdens het korte bezoek van haar predikant viel ze twee keer flauw. Niet door boze geesten, zoals eerst werd gedacht, maar door bloedtekort. In het hele huis was geen eten te bekennen. Tijdens de dienst krijgt de gemeente te horen wat er aan de hand is, en ik wordt geraakt door wat er dan gebeurt.

De een na de andere in de kerk staat op en belooft zijn of haar hulp. Een kilo suiker, een mand met fruit, een emmer mais, een koeienkop voor in de soep, een blok zeep en kilo’s bonen. Zelfs kinderen beloven iets te brengen. Binnen 15 minuten zijn alle ingrediënten voor een feestmaal aanwezig. Ema zit met tranen in zijn ogen alles aan te kijken. De schaamte maakt plaats voor vreugde. Gods troost bereikt hem, via de handen van zijn vrienden in de kerk. En precies zoals in het bijbelgedeelte dat we lazen, prijst de hele gemeente God dat hij ons troost in de moeilijkste situaties. Juist de mensen die dit zelf meegemaakt hebben, staan voor in de rij om troost te bieden in woord en daad.

Ik wordt geraakt door wat ik zie. Hier zie ik een gemeente die het hart van God vertolkt. Liefde, ontferming, troost, hulp. De Afrikaanse kerk kent allerlei problemen, maar dat weerhoudt de gelovigen er niet van om elkaar te dienen door de liefde. Hier zie ik iets gebeuren waar ik stil van wordt, en God heel hartelijk voor dank!