Deze week waren we bezig met het bijbelvers waarin staat dat Jezus naar het huis van Petrus komt. Petrus’ schoonmoeder blijkt erg ziek te zijn. Mijn vraag aan de vertalers was: ‘Waar was Petrus’ schoonmoeder toen Jezus haar wilde genezen?’ Het antwoord was snel gegeven: ‘Dat weten we niet precies, maar het moet ergens anders geweest zijn, niet in het huis van Petrus!’
Vanuit de Kabwa-cultuur is deze reactie goed te begrijpen. Een schoonzoon wordt geacht zijn schoonmoeder te respecteren. Dat betekent in deze cultuur dat je haar feitelijk nooit van dichtbij ziet. Als je schoonmoeder komt, dan ben je weg, en je komt pas terug als ze weer vertrokken is. Haar de hand schudden is er niet bij. Toen ik de vertalers een beetje vertelde hoe ik met mijn schoonmoeder omga, vroegen ze verschrikt: ‘Maar je respecteert haar toch wel?’ Alleen al het idee dat ik gewoon met haar kan praten en zelfs een grapje over haar kan maken waar ze bij is, dat kon er bij mijn Kabwa-vrienden echt niet in. Ze waren een beetje gerust gesteld toen ik vertelde dat mijn schoonmoeder zich (hopelijk) nog steeds door mij gerespecteerd voelt (ze kwam immers helemaal naar Tanzania om ons te bezoeken!)
Uiteindelijk hadden de vertalers een goede verklaring waarom Petrus’ schoonmoeder bij haar schoonzoon ziek in huis lag: ze was misschien even op visite geweest bij haar dochter terwijl Petrus van huis was, en toen was ze plotseling ziek geworden. De vertalers wilden daarom de vertaling laten zoals het was, al zullen sommige Kabwa lezers wel even de wenkbrauwen optrekken. Maar dat geeft niet. Petrus en zijn schoonmoeder leefden niet in de Kabwa-cultuur. En ook al proberen we de lezers zo goed mogelijk te helpen om de boodschap te begrijpen, het mag voelbaar blijven dat de Bijbel in een andere tijd en cultuur is geschreven.
André, ik wil je toch even laten weten, dat ik me nog steeds door jou gerespecteerd voel! En een grapje over mij maken mag ook als ik er niet bij ben, hoor! Wat een uitdaging om je in al deze cultuurverschillen te verdiepen.