Zeven dingen die je moet weten over een Tanzaniaanse bruiloft

Ieder land en iedere stam heeft zijn eigen manier van bruiloften vieren. In Tanzania heb ik er inmiddels al heel wat meegemaakt. De meeste feesten zijn vrij voorspelbaar en de verschillen vaak klein. In deze blog mijn zeven observaties van Tanzaniaanse recepties. Maar eerst even over hoe ik onlangs verzeild raakte op een bruiloft waar ik absoluut niemand kende.

Eerder deze week belde onze huisbaas mij op om te vragen of ik hem zou willen helpen. Hij vroeg of ik hem en zijn familie naar een bruiloft zou willen brengen een eindje hier vandaan. Toen ik vertelde dat ik wel zou kunnen, vertelde hij me de naam van het stadje waar het feest zou worden gehouden, Biharamulo. Daar had ik nog nooit van gehoord en moest dus even de hulp van een atlas inschakelen om het te vinden. Tot mijn grote schrik ontdekte ik dat het bijna bij de grens van Burundi was, zo’n 8-9 uur rijden hier vandaan.

Mijn eerste reactie was: “Dit is onzinnig. Een dag rijden, ’s avonds de bruiloft tot in de late uurtjes, en de volgende dag al vroeg weer terug!” Maar al vrij snel kreeg ik het gevoel om ‘ja’ te zeggen en Dorien was het ermee eens. Ik dacht: onze huisbaas is altijd zo goed voor ons geweest en heeft ons al zeven jaar lang geholpen als een vader. Ik kan vaak weinig meer voor hem doen dan trouw de huur betalen en zijn huis netjes houden, maar nu was er een kans om echt te laten zien hoe ik onze vriendschap waardeer. Ik vertelde hem dat ik het zou doen. Een Tanzaniaanse familie met een blanke privé chauffeur, 940 kilometer samen op geasfalteerde wegen of zanderige grindpaden door de bergen, prima toch!

Het was een lange trip, maar ik ben blij dat ik het gedaan heb. Het was niet alleen goed, maar ook ontzettend leerzaam. Op de weg terug hebben we uren gepraat over Tanzaniaanse bruiloften, en het hielp me steeds beter te begrijpen wat er allemaal schuil gaat achter al die dingen je op ieder feest kunt observeren.

1. Bruiloften zijn belangrijk, je hoort erbij te zijn

Het bijwonen van belangrijke gebeurtenissen binnen de familie is ontzettend belangrijk. Er wordt daarom nogal wat afgereisd binnen het land. Omdat weinig mensen zelf een auto hebben, wordt er heel wat met de bus gereisd. Wie iemand in de familie of kennissenkring heeft die een auto bezit, zal dan ook zeker een poging wagen om te vragen of de auto gebruikt kan worden. Want reizen per bus in Tanzania is goed te doen, maar zeker een tijdrovende en vermoeiende gebeurtenis. Zo kwam het dan ook dat ik met mijn huisbaas en zijn gezin zo’n 470 kilometer afgelegd hebt naar een klein stadje vlak bij de grens met Burundi (en na een korte nacht, de volgende dag weer terug).

2. Een bruiloft wordt voorbereid door een gigantisch comité

De voorbereidingen van een bruiloft vereisen een enorm comité. Een voorzitter, secretaris en penningmeester vormen de dagelijkse leiding, en samen zullen ze allemaal sub-comités aanstellen om zorg te dragen voor de uitnodigingen, het eten, het drinken, de versiering van de zaal, het transport en overnachten van de gasten, de financiën, en nog veel meer. Wekelijks komt de hele club van soms wel 30-40 mensen bij elkaar om alles door te spreken. Het is een eer om gevraagd te worden, maar ook ontzettend veel werk. Niet alleen gaat er veel tijd zitten in al het regelwerk, maar ook wordt verwacht dat het comité een flinke gift voor het bruidspaar bij elkaar brengt. Omdat de meeste bruiloften erg op elkaar lijken, kan een beetje ervaring geen kwaad, en een welgesteld comitélid heeft altijd meer waardevolle contacten en netwerken dan een willekeurig bereidwillig regelneefje.

3. Betaal voor je uitnodiging

Een gast krijgt niet maar zo zijn uitnodiging. Voordat de officiële uitnodigingen verstuurd wordt, krijgen de potentiële gasten eerst een goedkoop geprint kaartje uitgereikt waarop een financiële bijdrage wordt gevraagd om het feest mogelijk te maken. Vaak wordt het bedrag er specifiek bij genoemd. Wie bijdraagt, kan een officiële kaart verwachten. En die kaart is belangrijk, maar dat vertel ik zo. Ik krijg regelmatig van zulke kaarten, voor de bruiloft van een neefje van de broer van de bewaker van iemand die ik dan toevallig ken of ooit gesproken heb. Het zou gemakkelijk een vaste avondbesteding kunnen worden als ik naar al die bruiloften zou gaan. Eigenlijk ga ik alleen naar bruiloften van mensen waar we regelmatig contact mee hebben.

4. Kom niet op tijd

Op de kaart staat uiteraard de begintijd van het feest. En iedereen weet dat het feest op dat moment nog niet begonnen zal zijn. Ik geloof dat ik de eerste keer heel braaf ‘op tijd’ was, maar ontdekte toen al snel dat ik nog zeker een uur of twee te vroeg was. Een goede vuistregel is om ruim een uur later dan gepland te arriveren als je echt alles wilt meemaken.

5. Alleen de dagvoorzitter heeft haast

Er is altijd een draaiboek aanwezig. Soms krijgen de gasten zelfs een A-4tje met alle programmaonderdelen en de tijden erbij. Dat die tijden nog bij geen lange na gehaald worden, lijkt niemand te deren, behalve de dagvoorzitter. Die zal voortdurend erop hameren dat “de tijd ons op de hielen zit”, dat “de tijd vandaag niet onze vriend is”, dat “we moeten opschieten want we hebben allemaal honger en het eten wordt koud”, en nog veel meer van zulke woorden die verder geen enkele invloed hebben op het verloop van het programma. Het eten wordt meestal aan het eind geserveerd, want dan weet je vrij zeker dat de gasten tot het einde zullen blijven.

6. Zonder je uitnodigingskaart geen drinken

Niemand komt zomaar de ruimte in waar de bruiloft wordt gevierd. Bij de deur wordt iedereen gecontroleerd op het bezit van een authentieke uitnodigingskaart. Vervolgens krijgen de gasten bonnetjes uitgereikt voor het eten en het drinken, of geldt de kaart zelf als bonnetje. Tijdens de avond is er voor de gewone gasten geen bediening. Aan het begin van het feest gaat iedereen met zijn kaart of bonnetjes naar een loket waarachter mensen een enorme hoeveelheid drinken staan te verdelen. Ik kreeg zaterdagvond welgeteld 4 liter aan drinken in een plastic tasje uitgereikt: vier flesjes cola van een halve liter en vier flesjes water van hetzelfde volume. De meeste mensen drommen zo snel mogelijk voor het loket samen en krijgen een six-pack bier en een fles goedkope wijn. Voor wie niet drinkt is er alcoholvrij bier, pakken sap en vooral veel lauwe frisdrank. Natuurlijk helpt dit vastgestelde luxe-rantsoen het drankjes-comité om te berekenen hoeveel drinken er nodig zal zijn. Ik ging uiteindelijk weer met zes flesjes naar huis, maar tot mijn verbazing ging bij de meeste gasten alles op. Op de lange rit naar huis werd het feest uitgebreid besproken door mijn Tanzaniaanse vrienden, en ik begreep steeds beter hoe belangrijk voldoende drinken is voor een goed feest. Een vroegtijdig tekort is onbestaanbaar en er zal nog zeker lang schande over gesproken worden. Het wonder als dat van Jezus in Kana zou hier dan ook zeker zeer gewaardeerd worden, mocht het ooit nodig zijn.

7. Vergeet niet je cadeau, want iedereen kijkt naar je

Ik ben verrast hoe graag en hoe veel Tanzanianen aan elkaar geven tijdens feesten als deze. Sommige ouders zullen besparen op de scholing van hun kinderen, of moeite hebben om thuis de eindjes aan elkaar te knopen, maar op de cadeaus tijdens bruiloften wordt echt niet bespaard. De belangrijkste gasten zullen uitgenodigd worden om hun cadeau publiek aan te kondigen. Privé iets geven is er niet bij, want de gasten zouden de indruk kunnen krijgen dat de ouders misschien niet echt van hun kind houden. Grote giften tonen de liefde van ouders, en dat mag en moet iedereen weten. Vaders geven soms miljoenen shillings mee aan hun kinderen (een miljoen shillings is ongeveer 500 euro), één of meerdere koeien, een complete uitzet, een stuk land, of wat al niet wat hun zoon of dochter helpt om een eigen gezin op te starten. De cadeaus van opa’s en oma’s, ooms en tantes, en broers en zussen zijn doorgaans kleiner, maar nog steeds substantieel. De cadeaus of geldbedragen van alle belangrijke gasten zullen tijdens hun toespraak worden genoemd en van applaus worden voorzien. Het is het feest van geven dat Tanzanianen zo goed kennen en plezier in hebben. Ik blijf me verbaasd afvragen waar al het geld toch vandaan komt. Ik hoorde gisteren vrienden zeggen dat sommige mensen altijd in armoede zullen blijven omdat ze zo royaal geven op feesten als deze. Het zou maar zo kunnen.