Ik kreeg eerder deze week mooi nieuws! De Nieuwe Testamenten in de Jita-taal en Kwaya-taal zijn geprint en verscheept vanuit Zuid-Korea en op weg naar Tanzania!*

Bid dat de Bijbels veilig arriveren en door de douane vrijgegeven worden. We zijn enorm dankbaar dat de Jita en Kwaya nu gauw hun Nieuwe Testamenten in handen gaan krijgen en de viering kunnen gaan voorbereiden!

Foto: Ruim 10 jaar geleden vierden de Jita dat het eerste Evangelie (Lukas) in hun taal beschikbaar kwam. Het vertalen van de rest van het Nieuwe Testament heeft nog eens negen jaar geduurd. Juist rond het vertaalwerk in deze taal hebben we veel geestelijke strijd en tegenslag ervaren. De publicatie nu is des te meer een wonder!

* Het schip bevindt zich momenteel aan de westkust van India en zal naar verwachting over enkele weken in Tanzania aankomen. Op deze site kunnen we de lading volgen.

Waarom zou ik jullie lastig vallen met de mededeling dat er ergens in Tanzania een boek verschenen is met de illustere titel “Ingʼana Inchomu e Yesu Kirisito muna ꞉eendekuru na Mataayo”? Nou, omdat dit voor mij en vele anderen een heel bijzonder moment is. En mogelijk zelfs in de hemel een vreugdekreet ontlokt heeft.

De Isenye-mensen in het noorden van Tanzania krijgen nu namelijk hun eerste bijbelboek in handen: Het Mattheüs-Evangelie. De dozen met 500 exemplaren zijn zojuist aangekomen in ons vertaalcentrum in Musoma en kunnen nu verspreid worden.

Foto: Het Mattheüs-Evangelie in de Isenye-taal. Ieder boekje heeft 129 pagina’s, inclusief illustraties voor onbekende concepten en aansprekende onderwerpen.

Foto: Ds. Albinus Waynse, de vertaalcoördinator in Musoma, houdt een exemplaar omhoog.

Foto: Een vertaalsessie vorig jaar waarin we samen de tekst doornamen van Mattheüs in de Isenye taal. Rechts Mussa Thobias, de lokale vertaaladviseur ter plaatse die de twee vertalers, Isaya en Isaka, adviseert in hun werk.

De vertalers hebben inmiddels al vijf boeken van het Nieuwe Testament vertaald. Samen met enkele collega’s mag ik hun vertaalwerk controleren om met het team vast te stellen of de vertaling juist en helder is. Daarnaast testen de vertalers hun vertaling voor begrijpelijkheid en natuurlijkheid in de dorpen waar ze zelf vandaan komen, en bespreken het resultaat met getrainde meelezers uit de kerken ter plaatse.

WEETJE: Het Isenye Nieuwe Testament is een adaptatie van het Ikoma Nieuwe Testament, een naburige taal waarin eerder dit jaar het Nieuwe Testament gepubliceerd is. We verwachten binnen 4 jaar dit Nieuwe Testament gepubliceerd te hebben.

Dank God voor wéér een taalgroep in Tanzania die Gods Woorden kan horen en lezen in de eigen taal!

Vrijdagmorgen, 10 maart 2023. Eindelijk is het zover: het moment waarop het Nieuwe Testament in de Ikoma taal kan worden overdragen aan de bevolkingsgroep. Er is door velen lang naar uitgekeken en het was voor mij een enorm voorrecht om erbij te mogen zijn.

Het Ikoma Nieuwe Testament is vertaald voor zo’n 26.000 sprekers van de taal. Het was mooi dat de viering op een buitenterrein gehouden werd zodat er ruimte was voor iedereen. We schatten dat er zo’n 1.200 mensen de viering bezocht hebben. Honderden Nieuwe Testamenten zijn al tijdens de lancering verkocht. In de komende weken zullen tientallen kerken worden bezocht om nog meer Bijbels te verspreiden.

Hieronder een collectie foto’s om een impressie van de feestelijke dag te geven:
(klik op de foto’s in de gallerij om de complete foto te zien)

Het was bijzonder om te zien dat de meeste liederen gezongen werden in de Ikoma taal. Vaak ontwikkelt dit zich pas ná het publiceren van de Bijbel, maar hier nú al. Het was ook mooi om te horen hoe bepaalde bijbelse kernwoorden (zoals ‘Satan’ of ‘berouw’) die we in de bijbelvertaling gebruiken ook in deze liederen te horen waren.

Het geprinte Nieuwe Testament is nu ook beschikbaar als luisterbijbel. Tijdens de viering konden we al heel wat mensen helpen om de app op hun telefoon te installeren. Veel Ikoma mensen vinden het prettiger om naar de Bijbel te luisteren dan het te lezen. Gelukkig is dat geen belemmering meer.

Laten we bidden voor de Ikoma mensen die nu het Nieuwe Testament in de taal van hun hart hebben gekregen. Bid ook voor het verzoek dat we kregen om nu het Oude Testament te vertalen zodat de hele Bijbel beschikbaar komt in deze taal.

Dank voor jullie jarenlange steun waardoor wij de vertaling en de publicatie van dit Nieuwe Testament konden begeleiden. We vieren dit hoogtepunt samen!

(Foto’s: André Kamphuis, Kenny Grindall, Jaroslav Tomasovsky, Josh & Susan Chance ~ SIL Tanzania)

We prijzen God dat we in de komende vijf maanden VIJF Nieuwe Testamenten kunnen overhandigen aan vijf taalgroepen van Tanzania!

Door deze nieuwe vertalingen kunnen 1.5 miljoen mensen het Nieuwe Testament lezen en beluisteren in de taal van hun hart.

In alle vijf taalgroepen wordt een viering voorbereid waarin deze Nieuwe Testamenten worden overgedragen. We bidden voor de laatste voorbereidingen, voor de vele gasten die hopen te komen, voor goed weer tijdens de vieringen, en bovenal dat God zelf ruim aan het woord komt en alle eer krijgt.

Komende week hoop ik samen met ons team uit Kigali de eerste twee Bijbelfeesten bij te wonen. Ik heb als vertaaladviseur en vertaalconsulent jarenlang aan het Ikoma en Kabwa Nieuwe Testament mogen bijdragen. Het is een enorm voorrecht om dit moment te mogen meemaken.

Graag deze week jullie gebed voor de Ikoma- en Kabwa-mensen die nu het voorrecht krijgen van een Bijbel in hun eigen taal.

Afgelopen dinsdag was het eindelijk zover: Het Simbiti Nieuwe Testament werd tijdens een feestelijke bijeenkomst overgedragen aan de bevolking!

Ik laat de foto’s van de viering voor zichzelf spreken.
[op onze Facebook-pagina staat een korte Engelstalige toelichting bij iedere foto]

Ruim 113.000 mensen spreken de taal die in deze bijbelvertaling wordt gebruikt. In de eerste twee dagen hebben we al ruim 700 Bijbels verkocht. En dat is nog maar het begin. Er lijkt groot enthousiasme te zijn voor de eerste Bijbel in hun eigen taal.

Eén van de hoogtepunten van de viering was voor mij het moment dat een wat oudere Simbiti vrouw de zendingsopdracht uit Mattheüs 28:19 voorlas in haar eigen taal. Ze legde zóveel betekenis in haar stem bij het voorlezen van de belangrijke woorden. Het is onze verwachting dat deze vertaling van de Bijbel op allerlei manieren gebruikt zal kunnen worden om de Simbiti mensen te helpen om discipels van Jezus te worden.

Een ander hoogtepunt was om al die mensen te observeren die net hun Bijbel in handen hebben gekregen. Soms spreken gezichtsuitdrukkingen boekdelen. Jong en oud zag ik bladeren door de prachtige geprinte Nieuwe Testamenten. Wat een voorrecht dat ik mee heb mogen helpen om hun deze Bijbel in handen te geven. Alle dank aan God!

En natuurlijk genoot ik dubbel van een momentje met onze twee vertalers. Ze zijn niet alleen mijn collega’s, maar ook mijn vrienden. Zoveel jaar hebben we samen aan deze bijbelvertaling gewerkt. Om dan samen voor het eerst de Bijbels in handen te houden, dat is een onbeschrijfelijk mooi moment.

Tegelijk met de “gewone” Bijbel hebben we ook een telefoon-app gelanceerd waarmee de Simbiti Bijbel te lezen en te beluisteren valt. We zijn nu bezig om een extra leeshulpje aan te brengen waarmee ieder zinsdeel oplicht tijdens het voorlezen. Zo raken luisteraars ook snel vertrouwd met het zelf lezen van de Simbiti taal.

Bekijk hier een korte video van de viering:

GEBED ~ Bid nu voor al die Simbiti-mensen die nu de Bijbel in hun moedertaal kunnen lezen.

Wat een mooi gezicht: de vrachtwagen met tientallen dozen vol met Nieuwe Testamenten in de Simbiti taal rijdt het erf van ons vertaalkantoor op. Vanuit Zuid-Korea zijn ze na een maandenlange reis via de haven van Dar es Salaam eindelijk in Musoma gearriveerd.

Het bijbelfeest waarin de Nieuwe Testamenten aan de Simbiti bevolking worden aangeboden staat gepland voor 31 augustus. Ik hoop dat ik er bij kan zijn!

Dank God dat de boeken veilig zijn aangekomen. Bid voor de voorbereidingen van het bijbelfeest. En bid dat al deze Nieuwe Testamenten (samen met de audio-Bijbel die ook bijna af is!) een geweldige zegen voor de Simbiti mensen zullen zijn.

Het is Pinksteren vandaag. Het is een van de christelijke feesten waarop bijbelvertaalwerk exta aandacht krijgt, en terecht. Miljoenen mensen wereldwijd horen over God in duizenden verschillende talen. Voor de meeste mensen is er één taal (of soms twee of meer) die op een bijzondere manier doordringt tot je hoofd en hart. Een groot deel van de wereldbevolking heeft nu al de kans om de Bijbel te horen of te lezen in die speciale taal.

Deze week kreeg ik bericht uit Tanzania dat het Nieuwe Testament in de Kabwa-taal nu klaar is om gedrukt te worden. Wat een geweldig nieuws om dat in de week voor Pinksteren te horen!

Handelingen 2 in de Kabwa-Bijbel.

Toen wij als gezin in 2009 naar Tanzania uitgezonden werden, was Kabwa de taal waar ik aan toegewezen werd als vertaaladviseur. De eerste vijf jaar heb ik dagelijks met de Kabwa-vertalers mogen werken aan het vertalen van het Nieuwe Testament in hun taal. Ik ben dankbaar dat het werk nu klaar is.

Bid dat de Nieuwe Testamenten snel geprint en verscheept kunnen worden. En bid voor het team nu ze binnenkort het complete Nieuwe Testament ook als audio-Bijbel beschikbaar gaan maken, en daarvoor vele uren in de studio van ons vertaalcentrum in Musoma zullen doorbrengen.

Onze tijd in Musoma zit erop. Na 12 jaar wonen en werken in Musoma is het moment gekomen om het los te laten en afscheid te nemen.

Iedere foto bewaart voor ons kostbare herinneringen.

We zijn al jarenlang goede vrienden met onze buren, en hun kinderen en de onze zijn samen opgegroeid. Het was goed om herinneringen met ze op te halen en afscheid te nemen.
Wat we niet helemaal verwacht hadden was dat onze vertaalkantoren opeens grotendeels weer dicht gingen. Nadat een van onze vertalers in een zuster-project plotseling stierf, werd iedereen weer sterk geadviseerd om vanuit huis te werken. Dat betekende dat ik mijn kantoortje mocht gaan leegmaken en vervroegd afscheid nemen van m’n geliefde werkplek. Ik ben dankbaar voor de vele uren dat ik met Tanzaniaanse vertalers in deze ruimte de Bijbel mocht vertalen in de talen van Tanzania.
Ook moesten we afscheid nemen van onze Nederlandse vrienden en collega’s, Michiel en Hanneke Louter. We gaan ze enorm missen, maar we zijn dankbaar dat we jarenlang samen mochten wonen en werken. Ze werden naar het vliegveld gebracht met een Toyota Corona!
Ook vanuit de Kabwa dorpen kwamen verschillende mensen afscheid nemen. Dit is een dochter van een bevriende predikant. De kinderen kennen elkaar al jaren.
Vorige week donderdag hebben we nog een afscheidsetentje georganiseerd voor onze werkers en een paar collega’s en vrienden. Het was fijn om te horen hoe God onze relaties gezegend heeft en ons leven iets van de liefde van God heeft doorgegeven. We zijn dankbaar voor zoveel fijne mensen in ons leven. Het afscheid valt ons zwaar.
Een onverwachte verrassing was dat er in de afgelopen weken nog konijntjes (en kuikens) geboren zijn. Dat gaf de kinderen toch een beetje troost bij al het afscheid nemen. Mama Sofia, onze huishelper, heeft zich over de meeste kippen en konijnen ontfermd.
We hebben nogal wat huisdieren om een plekje voor te zoeken. Afgelopen zaterdag was onze ‘kinderboerderijverhuisdag.’ Eerst was het de beurt aan onze poes Pixie, die bij een collega vertaler gaat wonen. De kinderen gaan haar erg missen.
Pixie houdt van avontuur, en bleef tot het eind haar kunsten tonen. Gelukkig was er geen verkeerspolitie om ons aan te houden.
Ook van onze twee honden moesten we afscheid nemen. Ze hebben een fijn thuis gevonden, maar we zullen ze missen.
Mama Sofia verraste ons met een heerlijke lunch, want honger hadden we zeker. We zijn de afgelopen weken heel wat kilo’s lichter geworden door alle drukte! Het zijn momenten als deze waarop we Gods liefde proeven via de mensen om ons heen.
Onze auto is inmiddels berucht om wat er allemaal in vervoerd is. Ook onze geiten vonden het allemaal bijzonder spannend en interessant.
Misschien wel onze grootste huisvriend, Laila. We hopen dat we haar de volgende keer dat we met de auto naar Musoma komen, kunnen meenemen naar Rwanda.
Eerder deze week hebben we ons hele huis leeggemaakt. De meeste spullen hebben we kunnen verkopen of een vriend mee blij kunnen maken.
Onze bedden, matrassen, ergonomische bureaustoel, en andere waardevolle of persoonlijke spullen die in Rwanda moeilijker te vinden zijn, zullen later naar Kigali gebracht worden.
We hebben ons kostelijk vermaakt om te zien hoe alles op brommertjes vervoerd wordt, zelfs de grootste eettafels.
Wat er ook vervoerd moet worden, het past altijd en gaat vaak nog allemaal goed ook.
Op maandag hebben we het huis helemaal leeggemaakt. Van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat werden de tafels, stoelen, kasten, bureautjes, koelkast, diepvries en wat dan ook opgehaald.
Aan het eind van de dag waren we volledig uitgeteld!

Afscheid nemen van spullen is zoveel makkelijker dan van mensen. We weten niet wat de toekomst zal brengen en hoe vaak we nog terug zullen komen in Musoma. God weet de toekomst en we hebben er vrede mee dat wij het te zijner tijd wel zullen ontdekken.

Dank voor jullie gebed voor deze drukke en pittige periode van afscheid nemen, en bid mee voor de reis naar Rwanda. We vertrekken zaterdag 6 maart en hopen, als alles goed gaat, op woensdag 10 maart aan te komen in Kigali, Rwanda.

[meer informatie volgt in onze nieuwsbrief die we later deze week versturen]

Het duurde niet lang. Toen het nieuws bekend werd dat wij zouden gaan verhuizen, stroomden de vragen binnen. Heb je de oven nog? Kan ik je brommertje kopen? Wat kost een bed met matras? Heb je nog schoenen die je wegdoet? Kan ik planten uit jullie tuin krijgen? Heb je koffers te koop? Kan ik de geiten krijgen? Wat kost een waterfilter? En een klamboe?

We hadden al snel door dat we een lijstje moesten gaan maken, want de Tanzaniaanse versie van Marktplaats zou ons boven het hoofd groeien. Dorien en ik liepen het hele huis een paar keer door om te besluiten wat we weg zouden doen en wat we zouden willen proberen naar Rwanda te verschepen. Hoe langer we rondliepen, hoe korter ons lijstje werd van spullen die we wilden houden. We kregen beiden het gevoel: het is tijd voor een nieuwe start.

Januari is de maand waarin normaal gesproken niemand geld heeft. Kerst is net achter de rug en het schoolgeld voor het nieuwe jaar moet worden betaald. Het is een maand waarin we altijd veel mensen helpen om de touwtjes aan elkaar te knopen. We hadden dus ook niet echt de verwachting dat we nu al veel zouden kunnen verkopen. Maar dat hadden we mis.

Ons huis veranderde in een week tijd in een marktplaats. De hele dag door kwamen mensen langs om te kijken wat er te koop was. Iedere keer een rondleiding door het hele huis. De meeste mensen kenden we wel, maar sommigen ook niet. Het mond-op-mond-reclame-netwerk werkt hier perfect, en daarom kregen we ook vrienden van buren van vrienden van iemand die we kennen over de vloer. Het was een drukte van belang, en we kregen geen moment rust.

Op sommige dagen vergaten we door de continue stroom bezoekers soms te eten en te drinken (we zijn in een paar weken tijd allebei een paar kilo afgevallen). M’n keel voelde rauw, want over iedere verkoop moest natuurlijk levendig onderhandeld worden. De Tanzaniaanse versie van Marktplaats is een sociaal gebeuren met veel gepraat, geplaag en gelach. Ik vind het, eigenlijk, toch wel leuk.

Bijna niemand die iets koopt neemt het ook gelijk mee. Enerzijds omdat ze nog geld moeten zoeken. En anderzijds omdat wij graag nog even op de bank willen zitten met een kopje hete thee gemaakt met onze geliefde waterkoker. De meeste spullen worden dus gereserveerd en pas in maart opgehaald. Mensen betalen vaak al wel een voorschot. In ieder geval een bedrag dat genoeg is om er zeker van te zijn dat ze krijgen wat ze willen en voor ons om te weten dat iemand serieus is over de aankoop/reservering. Ons lijstje werd dus al snel uitgebreid met een kolommetje ‘betaald’ en ‘opgehaald.’  

We kwamen er ook achter dat we nóg een kolommetje nodig hadden: ‘geïnteresseerd.’ Want het komt regelmatig voor dat iemand iets ‘koopt’ en na een week erachter komt dat het toch niet gaat lukken of een goede beslissing was. Het is dan handig om te weten wie nog meer geïnteresseerd was in die koelkast of luie stoel. En soms is er een misverstandje. De tuinman kocht bijvoorbeeld onze tondeuse, waarna de huishelper dacht dat ie in de doos met ‘gratis-mee-te-nemen spulletjes’ lag en zo aan het eind van de dag bij haar thuis belandde. Maar uiteindelijk komt alles prima in orde.

Inmiddels hebben we bijna 80% van onze spullen verkocht of weggegeven. En dat binnen twee weken! Zelfs ons auto hebben we vrijwel zeker verkocht (het enige echt waardevolle bezit dat we hadden). Het is iets waar we dankbaar voor zijn. Het helpt ons straks weer met de nieuwe start in Rwanda.

Tegelijk komt het afscheid soms wel even binnen. Bijna alles wat we hadden moeten we loslaten. Ja, we hebben elkaar, en we steunen elkaar in deze pittige tijd. We hebben familie en vrienden die ons door dik-en-dun steunen. We hebben een liefdevolle Vader in de hemel die goede plannen voor ons heeft. En toch… het is wel heel veel waar we in korte tijd afscheid van moeten nemen.

Vanmorgen deden we met de kinderen een Bijbelstudie over tevredenheid. Aron’s definitie was simpel en diepgaand: dat je blij bent met wat je hebt. En toen we samen doorpraatten over alle dingen in ons leven waar we blij mee zijn, realiseerden we ons dat we, ondanks alles, toch tevreden kunnen zijn. Met de hulp van boven.

Het ging snel. Op donderdag horen dat je het land uit moet en vrijdagmiddag al vertrekken. Het ging zo snel dat we amper tijd hadden om goed afscheid te nemen. Nu we in Nederland zijn, en eerst sowieso 14 dagen in quarantaine zitten, proberen we alles rustig een plekje te geven.

Wat er van dag tot dag gebeurde….

Eerste week van maart

We lezen op de NOS app het nieuws over de coronavirus. Eerst in China, later in Italië, en uiteindelijk ook in Nederland. Tanzania voelt als een veilige plek, ver weg van de besmettelijke virus. We leven mee met onze familie en vrienden in Nederland. We horen hoe iedereen steeds bezorgder klinkt. Daar is in Tanzania nog helemaal geen sprake van. Pas als ik hoor over de eerste coronabesmetting in het Veluwse dorp waar mijn oude moeder woont, komt het pas dichtbij. Maar na een telefoontje met een opgewekte moeder, verdwijnt ook dat gevoel weer naar de achtergrond.

Maandag 9 maart

We krijgen een e-mailtje van onze directeur in Tanzania dat we goed onze handen moeten wassen. Hoewel er nog geen coronagevallen bekend zijn, is het niet onmogelijk dat het ook in Tanzania komt (of al is).

Woensdag 11 maart

We krijgen bericht van de Rift Valley Academy in Kenia dat de school vervroegd dicht gaat. Het plan is om binnen een paar dagen alle leerlingen thuis te krijgen. Michaja moet dit weekend al naar huis.

Vrijdag 13 maart

André zit in de auto om Michaja op te halen. Na tien uur komt hij bij de school aan. Michaja heeft al haar spullen (bijna) ingepakt en we vertrekken de volgende morgen vroeg. Michaja is al snel over haar eerste schok heen en ziet al uit naar een paar extra weekjes thuis in Musoma (met haar dieren!). Zodra we thuis zijn, horen we dat Kenia haar eerste coronabesmetting heeft en de grenzen voor niet-Kenianen uit besmette landen sluit.

Maandag 16 maart

De Tanzaniaanse overheid maakt bekend dat de eerste coronabesmetting in Tanzania is vastgesteld. De minister maant iedereen tot kalmte. Maar de zorgen zijn al groot. Zeep is binnen een dag overal uitverkocht en we zien de eerste mondkapjes op straat.

We vieren Elisa’s verjaardag. Zonder cadeautjes dit jaar, want onze bezoekers die haar cadeautjes zouden meebrengen hebben hun reis naar Tanzania moeten afzeggen.

Dinsdag 17 maart

De volgende dag worden alle SIL expat zendingswerkers in Tanzania en Kenia bij elkaar geroepen voor een videovergadering via Zoom. We horen dat de situatie begint te verslechteren en dat er mogelijk al snel reisbeperkingen komen. Ook is duidelijk dat ons medische back-up plan niet meer werkt, omdat de Flying Doctors geen coronapatiënten vervoeren en we de grens bij Kenia niet meer over kunnen. Als we in de komende maanden medische hulp nodig hebben, zullen we het in de buurt moeten vinden. De boodschap van onze organisatie is duidelijk: overweeg goed of jullie in Tanzania willen blijven. Uitstel van vertrek kan betekenen dat je straks niet meer kunt vertrekken.

Iedereen overlegt koortsachtig over wat te doen. Aangezien we toch al op verlof zouden gaan, besluiten we om eerder naar Nederland te gaan. De kinderen horen geschokt aan dat we nog maar een week in Musoma zullen zijn. Ze hadden nog zoveel willen doen! Dorien begint de koffers met kleren in te pakken. We hebben tickets voor volgende week dinsdag, 24 maart. Een week voelt véél te kort om zo snel afscheid te nemen!

Lees verder →