Het is weer zover. Voor de zesde keer wordt door vrienden uit Ede een estafetteloop georganiseerd waarmee geld wordt ingezameld voor het bijbelvertaalwerk in Tanzania. We zijn enorm blij met deze steun in de rug!
Van de website: “Jouw inzet voor het bijbelvertaalwerk in Tanzania, waar André Kamphuis al ruim 16 jaar persoonlijk bij betrokken is, wordt enorm gewaardeerd! De opbrengst van deze actie wordt gebruikt zodat André binnenkort naar Tanzania kan reizen om daar enkele vertaalteams te trainen om het boek Psalmen te vertalen in hun eigen taal. In de komende twee jaar hoopt hij 2-4 teams te begeleiden bij dit mooie Psalmen project!”
> Ik (André) ga zelf ook twee etappes meerennen! Wie via mijn toekomstige zweetdruppels dit goede doel wil sponsoren: klik hierom te doneren! Alvast bedankt!
De afgelopen week was een heel speciale in Musoma, de plek waar we 12 jaar gewerkt hebben. Maar liefst drie Nieuwe Testamenten werden opgedragen en overgedragen aan de bevolking. Eerst de Kwaya, toen de Jita, en later in de week de Zanaki.
Aan iedere bijbelvertaling heeft André zijn bijdrage mogen leveren. Ook al is het jammer om er niet zelf bij te zijn, het belangrijkste is dat de Bijbels nu in de handen van de mensen zijn gekomen. Hieronder een paar foto’s van de feestelijke vieringen!
Voor de drie vieringen was een speciale houten kist, een soort ark, gemaakt om de Nieuwe Testamenten in op te dragen. Een symbolische uiting van respect voor het Woord van God dat heilig is. Het is geweldig mooi om te zien hoe na jarenlang vertaalwerk eindelijk de Bijbels in de handen van de mensen belanden, zowel in geprinte vorm als in audio. Wie nog weet wat we geschreven hebben over de intense geestelijke strijd rond de productie van het Jita Nieuwe Testament, begrijpt wel hoe dankbaar we zijn voor een moment als deze.
De bijbelfeesten trokken ook de aandacht van de media. Op het Tanzaniaanse 8 uur journaal werd er een paar minuten besteed aan de vieringen van de Bijbels in de Jita, Kwaya en Zanaki-taal. Het is een historisch moment voor deze bevolkingsgroepen.
> Dank voor de drie bijbelfeesten in Tanzania. Bid dat God iedereen zegent die de Bijbel nu in zijn of haar eigen taal kan beluisteren en lezen.
In mijn vertaalcontrole kwam ik net langs Johannes 11:35. Een bijzonder kort vers; in veel vertalingen slechts twee woordjes: “Jezus huilde” / “Jesus wept / “Yesu akalia.”
Ik vroeg me af of dit nou echt het kortste vers in de Bijbel is. En het antwoord is: dat ligt eraan hoe je telt en wat je gebruikt: een vertaling of de oorspronkelijke Griekse tekst. In veel Engelse vertalingen is dit inderdaad het kortste vers in de Bijbel (slechts 2 woorden en 9 letters), en in de meeste Nederlandse ook (11 letters).
Echter, in de Griekse grondtekst is dit niet het kortste vers. 1 Thessalonicenzen 5:16 is nog korter: Πάντοτε χαίρετε, slechts 14 letters. Johannes 11:35 gebruikt 16 letters in het Grieks: ἐδάκρυσεν ὁ Ἰησοῦς.*
Wel opvallend eigenlijk dat juist deze twee verzen strijden om de prijs voor het kortste vers: eentje over verdriet (“Jezus huilde”), de ander over vreugde (“wees altijd blij”).
Maar de vraag was wat het kortste vers in de Bijbel is, niet slechts het Nieuwe Testament. En hier wordt het toch wat ingewikkelder, want in de oorspronkelijke Hebreeuwse tekst tellen we eigenlijk alleen de medeklinkers als letters.
Job 3:2 bijvoorbeeld (“en hij zei”) is in het Engels en Nederlands een heel kort vers maar heeft in het Hebreeuws 13 letters, als je alleen de medeklinkers meetelt (וַיַּ֥עַן אִיּ֗וֹב וַיֹּאמַֽר). Genesis 26:6 (“zo bleef Isak in Gerar”) is ook heel kort met in het Hebreeuws slechts 12 letters (וַיֵּ֥שֶׁב יִצְחָ֖ק בִּגְרָֽר). Maar 1 Kronieken 1:25 (“Eber, Peleg, Reu”) is nóg korter, slechts 9 letters in het Hebreeuws (עֵ֥בֶר פֶּ֖לֶג רְעֽוּ).
Dus… als we in het Hebreeuws alleen de medeklinkers meetellen, dan is 1 Kronieken 1:25 de officiële winnaar als het kortste vers in de Bijbel met slechts 9 letters.
* Voetnoot voor de precieseling: Er is nog een ander vers in het Griekse Nieuwe Testament dat eigenlijk nóg korter is, slechts 12 letters, maar er is wat discussie over waar de oorspronkelijke tekst precies ophoudt. Het betreft Lukas 20:30: καὶ ὁ δεύτερος, “en de tweede.”
Waarom zou ik jullie lastig vallen met de mededeling dat er ergens in Tanzania een boek verschenen is met de illustere titel “Ingʼana Inchomu e Yesu Kirisito muna ꞉eendekuru na Mataayo”? Nou, omdat dit voor mij en vele anderen een heel bijzonder moment is. En mogelijk zelfs in de hemel een vreugdekreet ontlokt heeft.
De Isenye-mensen in het noorden van Tanzania krijgen nu namelijk hun eerste bijbelboek in handen: Het Mattheüs-Evangelie. De dozen met 500 exemplaren zijn zojuist aangekomen in ons vertaalcentrum in Musoma en kunnen nu verspreid worden.
Foto: Het Mattheüs-Evangelie in de Isenye-taal. Ieder boekje heeft 129 pagina’s, inclusief illustraties voor onbekende concepten en aansprekende onderwerpen.
Foto: Ds. Albinus Waynse, de vertaalcoördinator in Musoma, houdt een exemplaar omhoog.
Foto: Een vertaalsessie vorig jaar waarin we samen de tekst doornamen van Mattheüs in de Isenye taal. Rechts Mussa Thobias, de lokale vertaaladviseur ter plaatse die de twee vertalers, Isaya en Isaka, adviseert in hun werk.
De vertalers hebben inmiddels al vijf boeken van het Nieuwe Testament vertaald. Samen met enkele collega’s mag ik hun vertaalwerk controleren om met het team vast te stellen of de vertaling juist en helder is. Daarnaast testen de vertalers hun vertaling voor begrijpelijkheid en natuurlijkheid in de dorpen waar ze zelf vandaan komen, en bespreken het resultaat met getrainde meelezers uit de kerken ter plaatse.
WEETJE: Het Isenye Nieuwe Testament is een adaptatie van het Ikoma Nieuwe Testament, een naburige taal waarin eerder dit jaar het Nieuwe Testament gepubliceerd is. We verwachten binnen 4 jaar dit Nieuwe Testament gepubliceerd te hebben.
Dank God voor wéér een taalgroep in Tanzania die Gods Woorden kan horen en lezen in de eigen taal!
Het gaat weer gebeuren: de Veluwse estafetteloop om ons werk in Tanzania te ondersteunen!
We zijn ontzettend blij met het team in Ede/Bennekom dat dit nu voor de 5e keer organiseert.
Natuurlijk wordt dit alleen een succes als veel mensen meedoen. De hardlopers zijn op zoek naar gulle gevers om hun inspanning te belonen met een mooie gift voor ons werk.
Dorien, Elisa en ik hebben daarvoor een filmpje gemaakt:
We prijzen God dat we in de komende vijf maanden VIJF Nieuwe Testamenten kunnen overhandigen aan vijf taalgroepen van Tanzania!
Door deze nieuwe vertalingen kunnen 1.5 miljoen mensen het Nieuwe Testament lezen en beluisteren in de taal van hun hart.
In alle vijf taalgroepen wordt een viering voorbereid waarin deze Nieuwe Testamenten worden overgedragen. We bidden voor de laatste voorbereidingen, voor de vele gasten die hopen te komen, voor goed weer tijdens de vieringen, en bovenal dat God zelf ruim aan het woord komt en alle eer krijgt.
Komende week hoop ik samen met ons team uit Kigali de eerste twee Bijbelfeesten bij te wonen. Ik heb als vertaaladviseur en vertaalconsulent jarenlang aan het Ikoma en Kabwa Nieuwe Testament mogen bijdragen. Het is een enorm voorrecht om dit moment te mogen meemaken.
Graag deze week jullie gebed voor de Ikoma- en Kabwa-mensen die nu het voorrecht krijgen van een Bijbel in hun eigen taal.
Onlangs heb ik een artikel geschreven voor het magazine TUA INzicht. In het artikel schrijf ik over de uitdagingen die we in het bijbelvertaalwerk tegenkomen, en hoe we continue naar goede oplossingen zoeken. Lees hier meer…
Het is bijna een jaar geleden dat de eerste Tanzanianen werden aangenomen om te worden getraind tot bijbelvertalers in ons project. Voor iedere taal zijn twee vertalers aangesteld. Er is heel wat training gegeven, over het leren schrijven van hun eigen taal, het gaan gebruiken van computers met vertaal-software, het doen van exegese, het herkennen van vertaalproblemen, en natuurlijk het oplossen ervan. Een hele klus, en de een gaat het makkelijker af dan de ander. Maar nu zijn we op een punt dat ieder team, alle negen talen (voor wie de namen wil weten: Simbiti, Kwaya, Jita, Zinza, Kabwa, Ikizu, Zanaki, Ikoma en Ngoreme), het Kerst-Evangelie heeft vertaald in hun eigen stamtaal.
