[NOOT: Dit is een wat langere blog waarin ik reflecteer op een ontmoeting die mij als zendeling uitdaagt. Een van mijn professors zei ooit: “In het Nieuwe Testament werden de theologische discussies voor een groot deel bepaald door missionaire vragen.” Ik moest aan zijn woorden terug denken na de ontmoeting waar deze blog over gaat. Ik kom regelmatig in situaties terecht die mij als zendeling en theoloog voor mooie en uitdagende vragen stellen, en waar ik niet altijd direct een antwoord op hoef te hebben. Het zoeken naar antwoorden is soms net zo waardevol als het uitkomen bij antwoorden. Leestijd: 5 minuten]
Ze tikte me aan het eind van een begrafenis op m’n schouder. “Hé, ken je me nog?” Ik moest even diep graven in mijn geheugen. Toen herinnerde ik me haar weer. Een jonge vrouw uit een kerkje waar ik regelmatig kwam om te preken. Ze was een alleenstaande vrouw met een moeilijk huwelijk. Ze had een klein kind dat bijna altijd ziek was en gebed nodig had. Zijzelf werd tijdens de diensten nogal eens aangevallen door duistere krachten en ze had veel gebed nodig.
Ze vertelt me nu dat ze verhuisd is en inmiddels nog een kind heeft. Wat ze me daarna vertelt had ik niet helemaal verwacht:
“Een paar maanden geleden realiseerde ik me dat ik wel erg veel ongeluk in het leven heb. Je weet wel, alles wat er gebeurd is in de afgelopen jaren. En nog veel meer wat je niet weet. Ik begreep opeens dat er een oorzaak moest zijn. En daar ben, met de hulp van mijn nieuwe dominee, nu achter gekomen. Toen ik m’n dominee vertelde wat er allemaal gebeurd is, bevestigde hij m’n vermoeden: hier is iets niet in orde. God is ergens flink ontevreden over.”
De dominee vertelde haar dat hij de gave van profetie heeft en haar hopelijk in de komende dagen kon vertellen wat er moest gebeuren. De volgende dag was het hem duidelijk. Hij vertelt haar dat ze al het ongeluk in haar leven meemaakt, omdat … ze gestopt is om trouw haar tienden te geven aan de kerk. Dát was de reden waarom God zijn zegen voor haar inhield. Opeens realiseerde ze zich dat ze twee jaar geleden inderdaad de belofte had gedaan om 10% van haar inkomsten aan God te geven. En daar was, door allerlei omstandigheden, de klad in gekomen. In het afgelopen jaar had ze maar een paar keer haar tienden kunnen geven, maar de meeste maanden sloeg ze over.
Toen de dominee dit allemaal hoorde, was hij er onmiddellijk van overtuigd dat zijn profetie klopte. Hij moedigde haar aan weer trouw te zijn in haar maandelijkse bijdrage aan de kerk.
Maar helaas bleef de positieve wending uit. Ze begon steeds meer te worstelen met geestelijke depressie en soms plostelinge aanvallen waardoor ze op de grond viel en veel pijn had. De dominee ging opnieuw in gebed en kwam nu tot de conclusie dat ze iets in haar huis had wat een demonische invloed op haar huis hield. Hij vroeg haar of dat zou kunnen?
Na enig nadenken realiseerde ze zich dat haar man, die niet een gelovige is, haar onlangs wat sieraden uit Oeganda had meegenomen. Ze zaten in een mooi doosje, met nog wat prulletjes waarvan ze niet precies wist wat het was. Opeens daagde het haar dat deze prulletjes misschien wel vervloekt waren en de oorzaak van alle ellende kon wezen. Haar dominee was hier meteen van overtuigd en de volgende dag werd alles ceremonieel verbrand en het huis “schoon gebeden.”
Sinds die dag gaat het goed met haar. Ze vertelt me dat ze nog steeds erg moet opletten om geen dingen te doen waar God boos over zou kunnen worden en dat ze haar tienden nu zeker niet meer zal vergeten. Ze vertelt me ook dat de dominee nog allerlei andere inzichten had gekregen waardoor ze nog meer dingen in haar huis heeft moeten wegdoen. Ze is zo blij dat ze nu eindelijk iemand heeft die haar in detail kan vertellen wat God wil en hoe haar leven weer normaal kan worden.
Ik heb haar hele verhaal bijna ademloos aangehoord. Ik voel een mix van bewondering en compassie, maar ook wel wat teleurstelling en boosheid. Niet zozeer over deze jonge vrouw die, ondanks alles, toch het geluk zoekt en God wil dienen zoals Hij het wil. Ik voel met haar mee en gun haar van harte het geluk. Maar ik weet ook dat God zelf haar dat van harte gunt, en dat zijn zegen niet afhangt van haar trouwe donaties of miniteus doorvorsen welke cadeautjes in de afgelopen jaren demonisch belast zouden kunnen zijn. Gods sleutelwoord is genade: Hij geeft ons wat we niet verdienen. Niets wat wij doen kan zijn liefde laten toenemen of afnemen. Het is voor mij de belangrijkste reden waarom ik christen ben: omdat ik geloof in een goede God die goed en genadig is. Ik weet uit ervaring dat Hij aan iemand die het niet verdient, genade kan geven. Zo heb ik Hem leren kennen. En daarom voel ik ook teleurstelling en enige boosheid.
Ik geloof vast dat haar dominee haar met de allerbeste bedoelingen geestelijk weer op weg wil helpen. Ik twijfel niet aan zijn integriteit. Maar het is zo makkelijk om altijd weer dezelfde oplossing uit de hoge hoed te toveren: je geeft niet trouw genoeg geld aan God (lees: de kerk die het namens Hem graag in ontvangst neemt). De boodschap is zo vaak weer hetzelfde: een gebrek aan trouwe bijdrages roept Gods toorn en straf over je af, en zorgt ervoor dat God niet blij met je is. Vaak wordt dan een handvol bijbelverzen uit het Oude Testament geciteerd die zeggen dat God vaak zijn zegen inhoudt omdat zijn kinderen hun gulle hand dicht houden. Als zij dat doen, dan doet Hij het ook. Je hebt er bijna geen profetisch inzicht voor nodig om de standaard boodschap te herhalen en de goedgelovige gelovige te overtuigen en in de buidel laten tasten.
Gemengde gevoelens dus. Al kan ik daar wel mee leven. Ik hoop dat ik Gods gulle genade goed genoeg begrijp om te mogen vermoeden dat de ellende in het leven van deze jonge gelovige niet het gevolg is van een God die ontstemd is over haar onregelmatige geefgedrag of ondoordacht aannemen van een cadeautje van haar ongelovige man.
Kan God haar op deze manier iets duidelijk willen maken? Natuurlijk. Ik ben God niet en zou niet willen voorspellen wat Hij allemaal wel of niet zou kunnen of mogen doen. Ik ben blij dat het nu beter met haar gaat. Maar ik ben ook bang dat de eerstvolgende tegenslag in haar leven haar onmiddellijk weer de kant op dringt om zich af te vragen: wat heb ik nu weer gedaan waar God niet blij mee is? Dat klinkt toch echt als een leven in angst en vrees, en niet een leven vol vertrouwen in een goede Vader die altijd bij ons is en van ons houdt, ongeacht of het goed gaat of niet.
Ontmoetingen als deze brengen mij terug bij de grote vragen van het leven. Wie is God? Wat is zijn karakter? Hoe maakt Hij concreet zijn wil duidelijk aan ons, op een manier die we kunnen begrijpen? Hoe kunnen wij er zeker van zijn dat we Gods aanwijzingen volgen, en niet onze eigen intuities?
Ik denk niet dat ik zoveel verder ben dan deze jonge vrouw of haar dominee. Het is een zoektocht voor iedereen. Voor sommigen speelt de Bijbel in deze zoektocht een grote rol, voor anderen nauwelijks. Als bijbelvertaler hoop ik natuurlijk dat de Bijbel een grotere rol krijgt in de integere zoektocht van zoveel jonge christenen die zich afvragen waarom het leven gaat zoals het gaat. En ik hoop dat de Geest van God, die ons helpt om de wil van God te begrijpen voor het moment van nu, iedereen leidt en helpt om te blijven vertrouwen in een Goede Vader.
[Ps. Graag de inhoud van deze blog niet elders publiceren op internet of gebruiken zonder toestemming.]